Hoewel trauma misschien heftig klinkt, draagt iedereen in meer of mindere mate een stukje trauma met zich mee. Dit hoeft niet altijd te komen door een hele ingrijpende situatie, maar kan ook ontstaan bij kleinere gebeurtenissen, die wel veel impact op je hadden. En wanneer je dit niet verwerkt, kunnen er mentale of fysieke klachten ontstaan. Daarom is het goed om te weten hoe trauma ontstaat en wat de symptomen, zodat je het kunt verwerken om je lichter te voelen

Wat is trauma?

Trauma is een reactie van je lichaam, waarbij het brein een vervelende gebeurtenis niet goed kan verwerken, omdat deze te pijnlijk of schokkend is. Vaak gaat het om een situatie die veel angst of verdriet oproept, zoals het overlijden van een dierbare, een ongeval of confrontatie met geweld. Maar het kan ook gaan om minder extreme gebeurtenissen, die wel veel impact hadden, zoals een gemene opmerking die je kreeg als kind. Doordat de gebeurtenis geen plek krijgt, slaat het trauma zich op in het lichaam en kunnen er mentale en soms ook fysieke klachten ontstaan.

Hoe wordt trauma opgeslagen in je lichaam?

Trauma wordt opgeslagen in het lichaam, doordat de hersenen tijdens een heftige gebeurtenis bepalen hoe het lichaam moet reageren op dit ‘gevaar’. Dit gebeurt door het onbewuste deel van de hersenen, die het sympathisch zenuwstelsel in werking zet en bepaalt of je moet vechten, vluchten of bevriezen. Vervolgens beoordeelt het bewuste deel van je brein of deze reactie terecht is, of dat het parasympathische deel van het zenuwstelsel in werking mag treden om je te kalmeren.

Wanneer een gebeurtenis zulke heftige emoties opwekt dat er inderdaad een vecht, vlucht of bevries reactie optreedt, onthouden je hersenen dit. Er wordt een netwerk aangemaakt, dat de context van de situatie onthoudt, zodat je brein in de toekomst bij soortgelijke gebeurtenissen snel weet hoe het moet reageren.

Wanneer je vervolgens in een situatie terechtkomt die op de gebeurtenis lijkt of je hier (onbewust) aan herinnert, geeft je lichaam dus dezelfde reactie. Ook wanneer er in de huidige situatie misschien helemaal geen gevaar dreigt. Zo kan een bepaalde geur je bijvoorbeeld intens verdrietig maken of heb je een overdreven schrikreactie op een geluid, omdat je brein dit heeft gekoppeld aan de traumatische gebeurtenis.

Wat doet trauma met je lichaam?

Wat trauma met je lichaam doet, verschilt natuurlijk per persoon, maar uit zich vaak in een heftige reactie op iets, zonder dat er daadwerkelijk ‘gevaar’ dreigt. Denk daarbij aan concentratieproblemen, een verhoogde hartslag, huilbuien, trillen, boosheid, angst, stress of vermijdingsgedrag. Maar trauma hoeft niet altijd een directe reactie op een situatie te zijn en kan zich bijvoorbeeld ook uiten in:

• Flashbacks
• Slapeloosheid en nachtmerries
• Hechtingproblematiek
• Een laag zelfbeeld
• Prikkelbaarheid
• Impulsief gedrag
• Stressklachten
• Sociaal isolement
• Stemmingswisselingen
• Verslaving

Welke soorten trauma zijn er?

Er zijn drie soorten trauma’s, namelijk: enkelvoudig, meervoudig en complex trauma. Bij de eerste heb je één vervelende gebeurtenis meegemaakt die traumatische symptomen tot gevolg heeft. Denk aan een ongeluk of heftige ruzie. Bij een meervoudig trauma gaat het om meerdere losse traumatische ervaringen, zoals een geweldsincident en overlijden van een dierbare. Bij een complex trauma gaat het over een traumatische gebeurtenis die een langere periode heeft aangehouden en vaak al in de kindertijd begon, zoals mishandeling of pesten.

Hoe weet je of je onverwerkt trauma hebt?

Wanneer je een overdreven heftige reactie op iets hebt of met onverklaarbare klachten loopt, zou het kunnen zijn dat je last hebt van onverwerkt trauma. Soms kan een gebeurtenis namelijk zo heftig zijn, dat je deze hebt verdrongen, waardoor je je niet meer herinnert dat het heeft plaatsgevonden. Andersom kan het ook voorkomen dat een situatie misschien niet zo ernstig lijkt, maar deze toch behoorlijk veel impact op je heeft gehad.

Een trauma hoeft namelijk niet altijd iets heel groots te zijn. Zo kan een goedbedoelde opmerking van een collega je plotseling overspoelen met emotie en een buitensporig gevoel van boosheid, terwijl daar eigenlijk geen aanleiding voor is. In zo’n geval kan het zijn dat er onverwerkt trauma uit je jeugd werd getriggerd. Ieder mens draagt dan ook in meer of mindere mate een stukje onverwerkt trauma met zich mee.

Hoe kun je trauma zelf verwerken?

Bij ernstige klachten is het natuurlijk altijd beter om professionele hulp in te schakelen, maar toch zijn er ook verschillende dingen die je zelf kunt doen om trauma te verwerken. Denk bijvoorbeeld aan praten of schrijven over je gevoel en het aanhouden van een gezonde levensstijl met structuur, kwalitatieve rust en gezonde voeding.

Daarnaast zijn er verschillende oefeningen die je kunt doen om emoties los te maken, zodat je deze kunt doorvoelen en verwerken. Ook zijn er verschillende manieren om je gedachten en lichaam snel tot rust te brengen wanneer je overspoeld wordt met heftige emoties.

Schudden

Wanneer dieren uit een dreigende situatie komen, schudden ze de spanning letterlijk van zich af om hun zenuwstelsel tot rust te brengen. Als je je erg angstig voelt of veel stress ervaart, kan het dan ook helpen om je lichaam te schudden. Dit zorgt ervoor dat je spanning en stress, maar ook opgebouwde emoties loslaat.

Nervus vagus stimulatie

De nervus vagus is een belangrijke hersenzenuw, die ervoor zorgt dat het parasympathisch zenuwstelsel in werking treedt. Oftewel, het deel van het zenuwstelsel dat je lichaam weer in een staat van ontspanning brengt en uit de fight or flight modus haalt. Er zijn verschillende manieren om de nervus vagus te stimuleren, zodat je lichaam weer ontspant.

Trauma yoga

Er zijn verschillende vormen van yoga die bijdragen aan het losmaken en verwerken van trauma. Denk bijvoorbeeld aan rustige vormen van yoga al Restorative Yoga of Yin Yoga, waarbij je vaak langere tijd in een bepaalde houding zit of ligt. Dit werkt door tot in de diepere weefsels en heft disbalans in de meridianen op, wat zorgt voor een diepe staat van ontspanning.

Ademwerk

Er zijn verschillende ademhalingstechnieken die ervoor kunnen zorgen dat je bij de diepere lagen van je bewustzijn komt. Dit zorgt ervoor dat emoties die vastzitten in je lichaam vrijkomen om deze te doorvoelen en verwerken. Omdat hierbij heftige gevoelens los kunnen komen, is het wel aan te raden om het uitvoeren van een ademsessie voor trauma altijd onder begeleiding te doen.

Meditatie

Ook meditatie kan bijdragen aan het verwerken van trauma. Zo zijn er geleide meditaties of visualisatie meditaties die hier speciaal op gericht zijn en je helpen om bepaalde emoties los te laten. Maar ook wanneer je vervelende gevoelens van angst of stress ervaart, kan bijvoorbeeld een bodyscan meditatie ervoor zorgen dat je weer terug in het moment komt en ontspant.

Het doen van bovenstaande oefeningen kan bijdragen aan het verwerken van trauma’s en zorgen voor verlichting, maar het is wel aan te raden om bij hevig trauma de hulp van een professional in te schakelen.

Aanbevolen productseries