Wat is stiltemeditatie?

Stiltemeditatie is een vorm van meditatie, waarbij je mediteert zonder geluiden, muziek of begeleidende stem op de achtergrond. Deze vorm van meditatie is al ruim 2500 jaar oud en werd oorspronkelijk beoefend door Siddhartha Gautama (Boeddha). Hij omschreef stiltemeditatie als ‘het ontdekken van onze werkelijke natuur’ en zocht de stilte dan ook op om zijn geest te bevrijden van onnodig lijden en verlicht te raken.

Stiltemeditatie is ervoor bedoeld om beter naar jezelf te leren luisteren door je gedachten en emoties van een afstandje te observeren. Deze vorm van meditatie kan daarom door sommige mensen als confronterend en uitdagend worden ervaren. Bovendien vergt het behoorlijk wat geduld en concentratievermogen om je niet te laten afleiden.

Waarom is stilte goed voor je?

Het regelmatig opzoeken van stilte is goed voor je, omdat het een positief effect op het brein heeft. In de moderne wereld waarin we leven, krijgen we de hele dag door prikkels te verwerken. We moeten presteren op werk, zitten vol met sociale afspraken en als we een moment voor onszelf hebben, worden we via de televisie of onze telefoon alsnog overladen met informatie.

Dit zorgt er soms voor dat het zenuwstelsel uit balans raakt, waardoor je niet goed meer kunt ontspannen. Veel mensen zoeken daarom rust bij een stilte retraite of doen mee aan een stilte meditatie weekend om weer rust te ervaren. Maar natuurlijk is het nog beter om dagelijks een moment van stilte in te bouwen door het doen van een stiltemeditatie.

Welke soorten stiltemeditaties zijn er?

Hoewel ze er van buiten vaak hetzelfde uitzien, zijn er toch verschillende soorten stiltemeditaties te onderscheiden. Twee bekende vormen die beide afkomstig zijn vanuit het Boeddhisme zijn bijvoorbeeld de Vipassana en Samattha meditatie.

Bij Vipassana meditatie, een vorm van mindfulness meditatie, draait het met name om inzicht krijgen in jezelf. Je richt je in eerste instantie op je ademhaling, maar als er gedachten, emoties of externe geluiden zijn die je aandacht vragen, ga je daarheen en houd je de aandacht hierop vast, totdat ze vanzelf weer verdwijnen.

Bij Samattha meditatie, ook wel zen meditatie, draait het juist om het vinden van kalmte en rust door concentratie. Je zoekt een focuspunt, bijvoorbeeld door het tellen van de ademhaling, en brengt jezelf iedere keer wanneer je wordt afgeleid door gedachten of omgevingsgeluiden weer terug naar (in dit geval) de ademhaling.

Wat zijn de voordelen van stiltemeditatie?

Het beoefenen van stiltemeditatie brengt verschillende voordelen mee voor je geest, maar ook voor je lichaam. Een aantal belangrijke voordelen van stilte oefeningen zijn:

1. Beter naar jezelf leren luisteren

Doordat je actief analyseert welke gedachten en emoties er door je heen gaan, leer je jezelf steeds beter kennen. Je ontdekt wat er in je omgaat en hoe je op bepaalde zaken reageert, waardoor je steeds beter weet wat je nodig hebt om je prettig te voelen.

2. Met meer compassie naar jezelf kijken

We kunnen soms behoorlijk streng zijn voor onszelf. Door gedachten met regelmaat te analyseren en je te realiseren dat je niet je gedachten ‘bent’, maar dat je slechts gedachten ‘hebt’, krijg je steeds meer compassie voor jezelf.

3. Meer geduld krijgen

We zijn gewend aan een leven met veel prikkels en snelle resultaten, terwijl het bij mediteren juist draait om overgave en het loslaten van verwachtingen. Er is flink wat geduld nodig om die overgave te oefenen, wat je uiteindelijk kan helpen om ook in het dagelijks leven meer geduld op te brengen.

4. Leren wat acceptatie is

Tijdens een stiltemeditatie kun je al snel worden afgeleid door omgevingsgeluiden, je eigen gedachten en emoties of sensaties in je lichaam. De kunst is om je hier niet door van de wijs te laten brengen, maar deze te accepteren voor wat ze zijn.

5. Focus en concentratievermogen verbeteren

Zeker Samattha meditatie helpt het concentratievermogen te verbeteren, doordat je je concentreert op een focuspunt en je aandacht hier iedere keer naar terugbrengt als je wordt afgeleid. Je zult zien dat je hier steeds beter in wordt naarmate je dit vaker oefent.

6. Rust en helderheid in je hoofd

Stiltemeditatie zorgt ervoor dat je je bewust wordt van de gedachten en emoties die je hebt, waarna je ze kunt ‘opruimen’. Hierdoor creëer je dus steeds meer rust en helderheid in je hoofd, wat zorgt voor overzicht en een ontspannen gevoel.

7. Verbeterde ademhaling

Een stiltemeditatie gaat vaak gepaard met het doen van ademhalingsoefeningen. Bewust ademhalen is namelijk een goede manier om niet afgeleid te raken en focus te houden. Het voordeel hiervan is dat je door regelmatig bewust op je ademhaling te letten, uiteindelijk ook onbewust beter gaat ademhalen.

Hoe mediteer je in stilte?

Je hoeft niet meteen op stilte retraite of een stilte meditatie weekend, stiltemeditatie kun je natuurlijk ook gewoon thuis doen. Probeer onderstaande oefening bijvoorbeeld om je focus en concentratievermogen te verbeteren.

Stap 1.
Zoek een plek op waar je niet gestoord kunt worden en waar het (zo goed als) stil is. Dit kan een plek in huis zijn, een stilteruimte, maar bijvoorbeeld ook een fijne plek in de natuur.

Stap 2.
Zet een timer voor bijvoorbeeld 10 -15 minuten en ga rechtop in kleermakerszit op de grond of een meditatiekussen zitten.

Stap 3.
Ga eerst met je aandacht naar alle geluiden die je in de omgeving kunt waarnemen. Richt je aandacht steeds enkele seconden op het geluid en laat het vervolgens weer gaan.

Stap 4.
Merk hierna op welke sensaties je ervaart in je lichaam, zonder er een oordeel over te hebben, en laat ook deze hierna steeds weer gaan.

Stap 5.
Tel nu in je hoofd rustig tot 10 en blijf dit herhalen totdat je timer afgaat. Iedere keer als je merkt dat je aandacht afdwaalt naar iets anders, accepteer je dit en breng je rustig je aandacht weer terug naar het tellen.

Stiltemeditatie lijkt simpel, maar vergt toch wat oefening en geduld om het echt goed onder de knie te krijgen en de vele voordelen te ervaren. Wees dus lief voor jezelf door eerst te starten met een paar minuten per dag en bouw dit langzaam op.

Aanbevolen productseries