Wat is Qi?

Waar in de Westerse geneeskunde de focus ligt op het aanpakken en oplossen van de kwaal zelf, wordt in de traditionele Chinese geneeskunde gekeken naar de Qi, uitgesproken als ‘tsjie’. Qi is datgene wat ervoor zorgt dat overal leven doorheen stroomt, maar wat niet waarneembaar is met het oog. Het wordt daarom vaak vertaald als levenskracht of (vitale) energie. Je zou het kunnen vergelijken met de energie die door een snoer heen stroomt om een lamp te laten branden – je kunt de energie niet waarnemen, maar je weet dat het er is. Op dezelfde manier stroomt Qi door de lucht en door alles wat leeft, dus ook door jou. Deze vitale energie stroomt via de verschillende meridianen door je lichaam heen en stuurt zo alle organen aan.

De drie schatten (san bao)

In de traditionele Chinese geneeskunde wordt er ook wel gesproken over ‘de drie schatten’: Jing, Qi en Shen. Dit zijn drie primaire energieën die de hoofdcomponenten zouden zijn van de mens. Hierbij staat Jing voor het lichaam, Shen voor de geest en is Qi de verbinder tussen beide. Bij de geboorte krijg je voor je hele leven een voorraad ‘basisenergie’ (prenatale Jing) mee, die je verder kunt aanvullen met ‘verworven energie’ (postnatale Jing) uit voeding en via zuurstof. Dat aanvullen is belangrijk, omdat je op die manier zo lang mogelijk doet met je voorraad prenatale Jing en dus minder snel verouderd. Een te veel aan Jing energie kan vervolgens worden omgezet in Qi en uiteindelijk transformeren naar Shen – de meest verfijnde vorm van Qi.

Welke Qi soorten zijn er?

Qi ontstaat dus uit Jing energie en transformeert door het lichaam heen in verschillende Qi soorten, namelijk: Yuan Qi, Gu Qi, Zong Qi, Zhen Qi, Ying Qi, Wei Qi, Zhong Qi en Zheng Qi.

Yuan Qi (voorgeboortelijke Qi)

Net als Jing energie, krijg je ook van Yuan Qi al een vaste voorraad mee bij de geboorte. Deze vorm ligt in de nieren en wordt vanuit daar door het lichaam verspreid. Het zou de basis zijn van vitaliteit en alle yin en yang energieën in het lichaam.

Gu Qi (voeding Qi)

Voedsel komt via de maag in de milt terecht, waar het transformeert in Gu Qi. Deze energie wordt vervolgens richting hart en longen gestuurd en gecombineerd met lucht om Zong Qi te maken. Ook is deze soort nodig om (samen met Yuan en nier Qi) bloed te vormen.

Zong Qi (verzamelde Qi)

Deze soort ondersteunt het hart, de longen, bloedcirculatie en stem. Een verzwakte Zong Qi merk je meestal aan de spraak en sterkte van de stem en geeft koude of zwakke handen. Blokkades in de Zong Qi worden vaak veroorzaakt door emotionele problemen.

Zhen Qi (ware Qi)

Met behulp van Yuan Qi transformeert Zong Qi uiteindelijk in Zhen Qi. Deze vorm wordt ook wel ‘normale of ware Qi’ genoemd en is de energie die door alle kanalen van je lichaam circuleert en de organen voedt. Zhen Qi is onder te verdelen in twee vormen: Ying en Wei Qi.

Ying Qi (voedzame Qi)

Deze vorm is dus onderdeel van de Zhen Qi en stroomt met het bloed mee door de vaten en kanalen om zo de inwendige organen van het lichaam te voeden. Dit is de energie die wordt geactiveerd tijdens een acupunctuurbehandeling.

Wei Qi (defensieve Qi)

De Wei Qi focust zich meer op de bescherming van het lichaam tegen externe factoren en wordt daarom ook wel ‘defensieve Qi’ genoemd. Het circuleert in de buitenste lagen van ons lichaam en voedt de huid en spieren, maar reguleert daarnaast ook het openen en sluiten van de poriën.

Wat is Qi deficiëntie?

Als er een blokkade ontstaat, waardoor de Qi niet goed kan stromen, wordt dat Qi deficiëntie genoemd. Hierbij functioneren bepaalde organen of soms het hele lichaam minder goed en ontstaan er fysieke en soms ook mentale klachten. Ook is Qi deficiëntie vaak aan de tong af te lezen door een bleke, lichtroze of paarsachtige kleur.

Wat te doen bij Qi stagnatie?

Bij Qi stagnatie of deficiëntie wordt in de traditionele Chinese geneeskunde dus niet het lichaamsdeel zelf, maar de Qi daaromheen behandeld om de blokkade op te heffen. Hierdoor gaat de energie weer stromen en zou de klacht vanzelf moeten verdwijnen. Er zijn verschillende methodes om dit te doen.

Qigong oefeningen

Qigong is onderdeel van de Chinese bewegingsleer en heeft als doel om de Qi weer te laten stromen door middel van beweging. Qigong oefeningen zijn langzaam en vaak gericht op specifieke spiergroepen of organen, waardoor het ook wel wordt gezien als een vorm van yoga.

Tai Chi

Ook Tai Chi is gericht op het opheffen van blokkades in meridianen door middel van beweging. Tai Chi is ontstaan vanuit Qigong en heeft hier dan ook veel van weg, maar is minder oud en heeft verdedigingskunst als achtergrond. Daarmee is Tai Chi dus meer naar buiten gericht dan Qigong en is lastiger om onder de knie te krijgen.

Qi voeding

Je krijgt Qi onder andere binnen via voeding. Verkeerde voeding kan dan ook een belangrijke oorzaak zijn van Qi deficiëntie. Het is volgens de Chinese voedingsleer daarom belangrijk om op te letten welke voeding je binnenkrijgt en daarbij vooral op te passen met te veel, te koud of te zoet eten.

Acupunctuur

Misschien wel de bekendste manier om Qi weer te laten stromen, is acupunctuur. Hierbij worden kleine naaltjes op of langs een meridiaan geplaatst, om zo blokkades op te heffen en de energie weer in balans te brengen.

Acupressuur

Een andere manier om blokkades op te heffen bij Qi deficiëntie is door druk uit te oefenen op bepaalde punten op het lichaam. Dit kan met behulp van een drukpuntmassage, door te liggen op een speciale acupressuurmat of met bepaalde vormen van yoga, zoals yin yoga.

Natuurlijk is het bij klachten altijd slim om een arts te raadplegen, maar het kan geen kwaad om ervoor te zorgen dat jouw Qi altijd goed stroomt om Qi deficiëntie te voorkomen.

Aanbevolen productseries